Strategische visie op kennis cruciaal voor technische bedrijven

Specialistische vakkennis in de spoorsector dreigt verloren te gaan, bleek onlangs uit het Rail Carrière Onderzoek 2017. Zeven op de tien medewerkers in de spoorsector vrezen dat er geen goede kennisoverdracht is van de oudere naar de jongere spoormedewerker. Daarnaast stelde hoogleraar H. de Ridder van de Technische Universiteit Delft begin dit jaar in een opiniestuk in NRC dat Rijkswaterstaat de kennis van zijn water- en wegennetwerken kwijt zou zijn. Hoe kunnen technische sectoren hun kennis behouden?

De keerzijde van uitbesteding

Technische activiteiten worden steeds vaker uitbesteed. Kostenbesparing en meer flexibiliteit zijn vaak de belangrijkste argumenten om voor uitbesteding te kiezen. Een begrijpelijke keuze, maar daar kleeft ook een gevaar aan. “Uitbesteden van werk is zo oud als de weg naar Rome. Het werk wat je zelf niet meer kunt doen, moet je verdelen,” vindt ook hoogleraar Akkermans van Tilburg University. Maar onder het werk dat grote ondernemingen tegenwoordig uitbesteden, zit ook veel specialistische kennis. “En daar kan het gaan wringen,” vreest Akkermans, “want wie heeft nog het overzicht?” Ingenieurs die het geheel kunnen overzien zijn er volgens Akkermans nog amper. “En dan kan er in het geval van een calamiteit weleens iets misgaan. Dan weet de linkerhand niet meer wat de rechterhand doet.”

Kennisbehoefte

Ondernemingen die activiteiten en daarmee ook kennis uitbesteden, worden voor hun kennisbehoefte (deels) afhankelijk van derden. Om de continuïteit van de bedrijfsvoering te waarborgen en snel in te kunnen grijpen als het misgaat, mag die afhankelijkheid niet te groot worden. Volgens ingenieur De Ridder ‘dient de inkoopgrootte te worden geoptimaliseerd naar een maximum kennisniveau van het systeem’. Maar hoe bepaal je de kennisbehoefte en het gewenste kennisniveau? Daarvoor is een strategische bedrijfsvisie op kennis nodig. Een kennismanager kan daarbij helpen.

De winst van kennismanagement

Als kennismanager help ik organisaties om cruciale kennis die in de hoofden van mensen zit te behouden en te benutten. Zeker bij het uitbesteden van activiteiten is het proces van kennisdeling en kennisoverdracht van groot belang. Uitbesteding kan absoluut voordelen hebben voor organisaties, mits het samengaat met een strategische visie op het behoud van kennis, zodat deze geborgd blijft voor de organisatie. Juist als het gaat om specialistische kennis. ■

/0 Reacties/door

Strategisch kennismanagement als wapen tegen kennistekort

De laatste jaren hebben ondernemers vooral geïnvesteerd in technologie, maar nauwelijks aandacht gehad voor het opleiden en ontwikkelen van hun werknemers. Dat bleek begin deze maand uit een trendpaper van Start People. Veel bedrijven worden nu geconfronteerd met een kennistekort. Hoe kunnen zij het tij keren en een tekort aan kennis in de toekomst voorkomen?

Mismatch tussen mens en machine

Dat het bedrijfsleven steeds meer aandacht is gaan besteden aan technologie, noemen de schrijvers van het trendrapport logisch. “De technologische ontwikkelingen gaan snel en bieden volop mogelijkheden om de productie te stroomlijnen, te optimaliseren en vaak ook kosten te reduceren.” Maar: om technologische mogelijkheden te kunnen benutten, zijn medewerkers nodig die met de technologieën om kunnen gaan. “Mens en machine moeten matchen,” stellen de schrijvers terecht. Doordat bedrijven de laatste jaren nauwelijks aandacht hebben gehad voor de ontwikkeling van hun personeel, is er steeds vaker sprake van een mismatch tussen mens en machine: bedrijven krijgen te maken met een kennistekort.

Kennis als concurrentievoordeel

Niet investeren in informatietechnologie en automatisering is volgens de opstellers van het trendrapport geen optie. “De concurrentie staat immers ook niet stil.” Een terechte constatering. Maar juist om de concurrentie voor te zijn, doen bedrijven er goed aan om de kennis binnen hun organisatie te waarborgen. In onze westerse dienstenmaatschappij is kennis voor veel organisaties immers bepalender voor het succes dan fysiek kapitaal, zoals machines en apparatuur. Zonder gedegen kennismanagement verlaat het belangrijkste bezit het bedrijf zodra het personeel de pensioenleeftijd heeft bereikt, of een andere uitdaging heeft gevonden. Bedrijven die erin slagen de kennis binnen de onderneming goed te managen, kunnen daarmee een belangrijk concurrentievoordeel behalen.

Naar een betere balans

Slimme organisaties investeren niet alleen in nieuwe technologieën, maar vooral ook in de kennis en vaardigheden van hun mensen. Dat vraagt om gedegen kennismanagement. Breng de huidige kennis binnen het bedrijf in kaart, onderzoek welke opleidingen er nodig zijn en stel een strategisch plan op voor het delen van de kennis binnen de organisatie. Een handig middel om kennis te waarborgen is het vormen van werkgroepen waarin kennis wordt gedeeld en vastgelegd. Een kennismanager kan dit proces faciliteren en structureren. De implementatie van strategisch kennismanagement in het DNA van de organisatie geeft een ondernemer een stevig wapen in handen in de strijd tegen een dreigend kennistekort. ■

/0 Reacties/door

Kennis als motor van stedelijke gebiedsontwikkeling

In de nasleep van de financiële crisis staan gebiedsontwikkelaars voor vele uitdagingen: woningcorporaties hebben minder te besteden, gemeenten kampen nog altijd met forse bezuinigingsopgaven en bestemmingsplannen blijken veelal te rigide. Nu de gebiedsontwikkeling onder druk staat, raken steeds meer gemeenten doordrongen van de kracht van kennis.

Sturen op waarde in Rotterdam

“De gevolgen van de crisis hebben in Nederland het vermogen van gemeenten om te sturen in de ontwikkeling van de stad flink aangetast,” schrijven de auteurs van het rapport ‘Sturen op waarde in Rotterdam’ in december 2012. In het rapport staan tien aanbevelingen voor de afdeling Stedelijke gebiedsontwikkeling van de gemeente Rotterdam. Zo wordt de gemeente onder meer aanbevolen om te bouwen aan een kennisintensieve organisatie. Volgens de auteurs wordt immers steeds meer duidelijk hoe zeer het succes van gebiedsontwikkeling afhangt van ‘de toewijding en expertise van betrokken partijen en individuen’. Een andere aanbeveling aan de gemeente is om samenwerkingsverbanden aan te gaan met kennisinstituten en -netwerken.

Amsterdam als kennisknooppunt

Ook in onze hoofdstad dringt het belang van kennis door. In een speciaal themanummer van PLANAmsterdam, een uitgave van de Dienst Ruimtelijke Ordening (DRO), schrijven de auteurs het economische succes van Amsterdam in de afgelopen decennia grotendeels toe aan de groeiende betekenis van de stad als kennisknooppunt. Maar als kennisstad staat Amsterdam volgens de auteurs voor nieuwe uitdagingen. In het themanummer worden onder meer het werven van internationaal talent, het valoriseren van kennis en het verhogen van het opleidingsniveau van de beroepsbevolking genoemd. De auteurs erkennen dat kennis een belangrijke economische motor is, ‘niet alleen voor de stad, maar voor de hele regio’.

Kennis als motor

Vanwege de ingrijpende gevolgen van de financiële crisis kunnen gemeentelijke gebiedsontwikkelaars niet meer zo gemakkelijk teruggrijpen op traditionele sturingsinstrumenten. Wat voor bedrijven geldt, blijkt net zozeer van toepassing op gemeenten: wie aan kennismanagement doet, kan sneller anticiperen op veranderingen en is daarmee beter voorbereid op de toekomst. ■

/0 Reacties/door

Investeren in kennismanagement verhoogt bedrijfswaarde

Kennis is het fundament van de huidige dienstenmaatschappij. Werd de waarde van een onderneming vroeger vooral bepaald door fysiek kapitaal, zoals machines, apparatuur en transportmiddelen, tegenwoordig is de kennis die in hoofden van mensen zit voor veel organisaties de belangrijkste asset. Maar terwijl een machine ‘s avonds op de werkplek achterblijft, gaan de mensen aan het einde van een werkdag weer naar huis. Hoe stelt u het fundament van uw onderneming veilig?

Naar een nieuwe realiteit

Werkten onze voorouders nog vooral met hun handen, wij doen meer met ons hoofd. “De complexiteit en de dynamiek van onze wereld zijn in relatief korte tijd dramatisch toegenomen,” schrijft Mathieu Weggeman in zijn boek Kennismanagement: de praktijk (2000). We doen zaken met bedrijven aan de andere kant van de wereld, houden ontwikkelingen op de markt scherp in de gaten en zetten data om in bruikbare inzichten. Wie niet snel genoeg reageert op veranderingen, dreigt achterop te raken. Volgens Weggeman zal een manager moeten vertrouwen op de kennis en loyaliteit van zijn mensen. “Kennis om uit het grote aanbod de relevante data te selecteren en daar inhoudelijk ‘de juiste’ betekenis aan toe te kennen,” schrijft Weggeman, “en loyaliteit om de aldus verkregen informatie om te zetten in real time-acties die een bijdrage leveren aan het realiseren van de doelen van de organisatie.”

Kennis als productiefactor

Het besef dat niet fysiek kapitaal, maar kennis, inzichten en ideeën in toenemende mate de werkelijke waarde van een onderneming bepalen, begint steeds meer door te dringen. Zo stelde de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) eind vorig jaar in de nota. Naar een lerende economie dat het succes van de Nederlandse economie niet alleen afhangt van het genereren van nieuwe kennis, maar ook van het verspreiden en absorberen van bestaande kennis. “Mochten de mensen er om een of andere reden collectief ineens geen zin meer in hebben om de volgende ochtend weer te verschijnen, dan komt de organisatie krakend tot stilstand,” stelt ook Weggeman. “De productiefactor die voor kennisintensieve organisaties het meest van belang is, zit ‘verpakt’ in de hoofden van mensen en loopt aan het einde van de werkdag zo de poort uit.”

Investeren in kennis

Kennis die niet op papier staat, maar opgeslagen zit in de hoofden van ervaren medewerkers, is cruciaal voor veel (diensten)organisaties, maar helaas niet eenvoudig over te dragen aan anderen. Vaak gaat het om ervaringen, waarden en opvattingen die voor een medewerker bijna vanzelfsprekend zijn geworden, maar moeilijk door te geven zijn. Dat betekent dat wanneer een ervaren medewerker met pensioen gaat en zijn kennis meeneemt, uw bedrijf een deel van zijn waarde verliest. En dat is zonde. Door te investeren in het behouden en benutten van kennis, kunt u het fundament van uw onderneming veiligstellen en de continuïteit waarborgen. ■

/0 Reacties/door

Het toenemende belang van kennismanagement

De wereld verandert snel. Steeds meer organisaties realiseren zich dat ze snel moeten kunnen reageren op veranderingen om de concurrentie voor te blijven. Kennismanagement is hierbij cruciaal, schreef ook Joachim Hechinger van technologiebedrijf Siemens vorige week in een blog. “In een tijd waarin technologieën steeds complexer worden, speelt het kennisniveau van medewerkers een sleutelrol.” Hechinger voorspelt dat kennis de belangrijkste factor wordt waarmee organisaties zich kunnen onderscheiden in de globale markt.

Wendbaarheid

Nederland wordt steeds wendbaarder, concludeert detacheringsbureau Yacht op basis van haar meest recente wendbaarheidsonderzoek. Ieder kwartaal legt Yacht een panel van vierhonderd managers vragen voor op het gebied van wendbaarheid. Nederlandse organisaties blijken zich de laatste jaren steeds beter voor te bereiden op bewegingen van de arbeidsmarkt en economische veranderingen. Drie op de vier managers acht vernieuwen noodzakelijk om de huidige concurrentiepositie te behouden of verbeteren. Ook wordt er steeds beter geanticipeerd op het vertrek van een medewerker met cruciale kennis en wordt de verantwoordelijkheid voor kennisontwikkeling steeds vaker bij personen vastgelegd, constateert Yacht. Dat is goed nieuws, want we werken al lang niet meer voornamelijk met onze handen, maar vooral met ons hoofd. Maar ondanks de toegenomen bewustwording heeft 56% van de organisaties nog altijd geen plan klaar voor als een medewerker met cruciale kennis vertrekt. En dat is jammer, want dat betekent dat de mensen die achterblijven, het wiel opnieuw moeten uitvinden.

De winst van kennismanagement

Wie voorop wil lopen, doet er goed aan de kennis binnen zijn organisatie te borgen. Zo heeft Siemens 200 traininglocaties opgezet in meer dan 70 landen, waarin alleen al vorig jaar meer dan 70.000 deelnemers een training volgden. Maar kennismanagement omvat veel meer dan alleen het trainen van medewerkers of het opzetten van een plan voor als een medewerker vertrekt. Het belangrijkste onderdeel is misschien nog wel het implementeren en geaccepteerd krijgen van een geheel nieuwe werkwijze, waar soms een complete cultuuromslag voor nodig is. Dat maakt kennismanagement ingrijpend, maar óók onmisbaar. Want de uiteindelijke winst is groot. Bedrijven die aan kennismanagement doen, kunnen sneller anticiperen op veranderingen en zijn daarmee beter voorbereid op de toekomst. Daarmee levert kennismanagement niet alleen tijd en geld op, maar ook flexibiliteit, slagkracht én een belangrijke voorsprong op de concurrentie. ■

/0 Reacties/door